Genetik yatkınlık, gebelik, doğum denetim haplarının uzun müddet kullanılması ile çok kilo alma ve süratli kilo kaybına bağlı olarak gelişebilen safra kesesi taşları, safra kanalına düştüğünde tıkanıklığa yol açarak sarılık ve karaciğer fonksiyon bozukluklarına neden olabiliyor. Bu tablonun oluşmaması için yapılan ameliyatlarda altın standart olarak nitelendirilen laparoskopik prosedürle safra kesesinin çıkartılması gerekiyor. Laparoskopik kolesistektomi, karın kısmının gazla şişirildikten sonra kamera ile karın içi organların görüntülenmesi ve cerrahi aletler yardımıyla safra kesesinin çıkarılması olarak tanımlanıyor. Memorial Kayseri Hastanesi Genel Cerrahi Bölümü’nden Doç. Dr. Türkmen Bahadır Arıkan, safra kanalı cerrahisinde uygulanan ‘güvenli kolesistektomi’ tekniği hakkında bilgi verdi.
Günümüzde 1 santimetrelik kesilerle kapalı olarak gerçekleştirilen inançlı kolesistektomi ameliyatlarında safra kesesi alınırken, ana safra kanalının bütünlüğünün korunması ise hayati kıymet taşımaktadır. Safra kanalı yaralanmalarındaki riski en aza indirmek için ise ‘güvenli kolesistektomi’ tekniği kullanılmaktadır.
Her safra kesesi taşına müdahale edilmez
Safra kesesi taşları değerli bir sıhhat sıkıntısına neden olmuyorsa bedende kalmasına müsaade verilir. Toplumun 15’inde safra taşı bulunmaktadır. Bu şahısların 20’sinde safra kesesi taşı hastalık oluşturmaktadır. Rastgele bir bulgu vermeyen ve görüntüleme teknikleriyle tesadüfen belirlenen taşlar için (taşın 3 santimetreden büyük olması, safra kesesinin büsbütün taşla dolu olması, porselen safra kesesi üzere durumlar hariç) safra kesesi ameliyatı önerilmemektedir.
Rahatsızlık veren taş alınmazsa sorun büyür
Laparoskopik kolesistektomi dünyada 1990’ların başından beri açık tekniğin yerini almıştır. Safra kesesindeki taş bilhassa yağlı yemek yedikten sonra, karın sağ üst kadranında, göbek üst kısmında yahut sırta bilhassa sağ kürek kemiğine yayılan ağır, bir ağrı ve rahatsızlık hissi oluşturabilir. Bu durum yemekten bağımsız gece saatlerinde de ortaya çıkabilmektedir. Ağrıya çoklukla terleme, bulantı ve kusma da eşlik edebilmektedir. Bu durum kelam konusu olduğunda vakit geçirmeden laparoskopik (kapalı) safra kesesi ameliyatı yapılmalıdır. Ameliyat ertelendiğinde ise safra kesesi taşı ani safra kesesi iltihabına, taşın ana safra kanalını tıkaması ile sarılığa, safra yolu iltihabı hastalığına yahut taşın pankreas kanalını tıkaması senaryoları ortaya çıkabilmektedir. Pankreas kanalını tıkanması, pankreas iltihabına neden olmakta maalesef bu durum ömrü tehdit etmektedir.
Kapalı cerrahinin 3 kıymetli avantajı
Ülkemizde her yıl 150 bin ila 200 bin ortasında safra kesesi ameliyatı yapılmaktadır. Bunların birçok laparaskopik yani kapalı metotla gerçekleştirilmektedir.
- Laparoskopik teknik sayesinde ameliyat sonrasında daha az ağrı olmaktadır.
- İyileşme mühleti kısaldığı için hasta daha kısa müddet hastanede kalmaktadır.
- Küçük kesilerle yapıldığı için daha kozmetik sonuçlar elde edilmektedir.
Safra yolu yaralanmalarındaki iki faktör
Tüm dünyada olduğu üzere ülkemizde de laparoskopik kolesistektomi ameliyatı olan 1000 hastadan 3-8 bireyde ameliyat sonrası istenmeyen safra yolu yaralanmaları gözlenebilmektedir. Safra yolu yaralanmasının idaresinde; endoskopik ek süreçler, tekrardan cerrahi yapılması ve bu tekniklerle güzelleşmeyen hastalarda karaciğer transplantasyonuna kadar değişen ek tedaviler gerekebilmektedir. Safra yolu yaralanmalarının oluşması çeşitli risk faktörleri ile ilgili olabilmektedir.
- Hasta ile ilgili olan risk faktörlerinden en değerlisi safra yolu anatomisinin çok farklı yapıda olabilmesidir. Buna çok şişmanlık, safra yollarına yakın bölgede yapılan evvelki ameliyatlar, altta yatan bir karaciğer hastalığı, daha evvelden safra kesesi enfeksiyon ataklarının çok olması eklenebilir.
- Ameliyatı gerçekleştiren cerrahi takımın deneyim eksikliği ve anatominin yanlış algılanması olarak belirlenmiştir.
Güvenli kolesistektomi tekniği öne çıkıyor
Kapalı cerrahinin yapılmasından bugüne kadar safra kesesi ameliyatı için, ‘infundibular’ teknik kullanılmıştır. Günümüzde ise laparoskopik kolesistektomide safra kanalı yaralanma riskini en aza indirmek için ‘infundibular’ teknik yerine ‘güvenli kolesistektomi’ tekniği (critical view of safety) önerilmiştir. Amerikan Gastrointestinal ve Endoskopik Cerrahlar Derneği bu tekniğin kullanılmasını teşvik etmektedir.
Kaynak: (BHA) – Beyaz Haber Ajansı
