ÇİĞDEM YILMAZ/İSTANBUL- Türkiye’de 58 vilayetten daha fazla nüfusa sahip olan İstanbul’un Esenyurt ilçesinde birçok mahalle Suriye’den İran’a, Uganda’dan Afganistan’a kadar birçok ülkeden Türkiye’ye sığınan göçmenlerin yaşadığı bir yer. Son yıllarda Esenyurt ilçesinin ismi yalnızca asayiş olayları ve şiddetle anılmaya başlandı. “Esenyurt’ta dehşet” tabirine Türkiye adeta aşina oldu. Türkiye’deki 58 vilayetten daha fazla nüfusa sahip olan 20 mahalleli Esenyurt, büsbütün göçle kurulan, karmaşık bir demografiye sahip. Çabucak çabucak her gün bir asayiş olayının yaşandığı ilçede, Türkiye’nin çabucak hemen her vilayetinden ve dünyanın 101 farklı ülkesinden göç alan bir yer. Esenyurt, en son cumartesi akşamı 2 kişinin ömrünü yitirdiği monopol bayisine yapılan silahlı taarruz ile gündeme oturdu. Yaklaşık 1 milyon resmi, 300 bin de kayıt dışı nüfusa sahip insanın yaşadığı belirtilen Esenyurt’un neden bu kadar sık şiddet olaylarıyla gündeme geldiğini araştırdık.
‘GÖÇ SİLAHLANMAYI ARTIRDI’
Psikiyatri Derneği Lideri Prof. Dr. Ejder Akgün Yıldırım da şiddet olaylarının temelinde kentleşme ve göç üzere birçok sosyolojik olgunun tesirli olduğunu belirterek şunları söyledi:
“Türkiye’de nedenini anlamadığımız bir biçimde kolaylaşan silahlanma süreci var. Beşerler daima silah ruhsatı için başvuruyor. Son periyotta bunda artış olmasının nedeni tam da bu şiddet olaylarının artmış olması. Birtakım beşerler silah sahibi olmak istiyor lakin birtakım beşerler da herkesin silahı varsa bende de olmalı diyor. Beşerler 10-20 yıl evvel birbirlerine bu kadar fazla silahla temas kurmuyorlardı. Buna yol açan başta metropollerdeki sistemsiz ömür, yani süratli göç. İnfaz maddeleriyle cezaların caydırıcılığında meseleler yaşanıyor. Herkes kendi güvenliğini sağlama hissine kapılıyor. Türkiye’de kayıt dışı silahlar tespit edilmeli ve sert önlemler alınmalı.”
‘ORTALAMANIN ÜZERİNDE DEĞİL’
Konuştuğumuz Esenyurt Belediye Lideri Kemal Deniz Bozkurt, ilçede asayiş olaylarının ortalamanın üzerinde olmadığını söylüyor:
“Esenyurt, çok bileşenli bir yapı. Türkiye’nin her yerinden göç alan bir ilçe. Birebir vakitte dünyanın 101 farklı ülkesinden insanın yaşadığı bir yer. Bu ilçede, geçmiş yıllarda maalesef çarpık bir yapılaşma ve denetimsiz bir büyüme olmuş. Biz vazifeye geldiğimizden beri hem geçmiş yıllarda belediye kanadında yapılan eksikleri gidermek hem kamusal hizmete gereksinim duyulan tesisleri ve muhtaçlıkları gidermek için çalışmaları sürdürüyoruz. Emniyet yetkililerinin bana verdiği sayılar, ilçemizdeki asayiş olaylarının ortalamanın çok üzerinde olmadığı biçiminde. Bildiğim kadarıyla Esenyurt’ta genel olarak polis eksiliği var. Kamusal alan gereksinimleri ve devlet kurumlarının işçi muhtaçlıkları karşılanmadığı için birçok sıkıntıyla karşılaştığımız açık. Lakin ‘Esenyurt’ta çok cürüm işleniyor’ dememiz bizim ismimize hakikat, değil. Bunu demem için elimde bilgilerin olması gerekiyor.”
‘ÖFKE DUYGUSU YÜKSEK’
Bahçeşehir Üniversitesi Sosyoloji Kısmı Lideri Prof. Dr. Nilüfer Narlı ise Esenyurt’un tahlil edilebilmesi için toplumdaki olumsuz hislerin ve kabahat tablolarının incelenmesi gerektiğine dikkat çekerek, şu değerlendirmeyi yaptı: “2021’de Gallup’un ‘Dünya His Haritası’ bilgilerine nazaran Türkiye öfke hissini en çok yaşayan ülkeler ortasında 2. En gerilimli ülkeler ortasında ise 4. sırada. 2022 datalarına nazaran, Türkiye hayatla barışık olma konusunda en alttaki ülkelerden biri ve olumlu tecrübelerin en az yaşandığı ülkeler ortasında yer alıyor. Esenyurt’un tam olarak anlaşılabilmesi için sosyoekonomik faktörler, bölgedeki demografik yapı, eğitim seviyesi, işsizlik oranları, yapılaşma örüntüleri üzere çeşitli etkenler de dikkate alınmalıdır.”
‘SİLAHA ULAŞIM ÇOK KOLAY’
Adli Psikiyatrist Prof. Dr. Fatih Öncü, toplumsal öğrenme teorisine işaret ederek, “Sorunlarını şiddetle çözmeye çalışmak, öğrenilir” dedi ve şunları kaydetti: “Düşük ve niteliksiz eğitim seviyesi, caydırıcı cezalandırma ve önleyici önlemlerin alınmaması, silahlara kolay ulaşım ve kalabalık üzere şiddet riskini artıran faktörler bir ortaya gelince giderek yaygınlaştı. Şiddet davranışı görülme mümkünlüğünü artıran faktörler, erkek olma genç yaşta olma, düşük eğitim seviyesi, yoksulluk, kalabalık yaşama, davranışlardaki toplumsal ve moral kurallar, ayırımcılık ekonomik eşitsizlik üzere pek çok neden sıralayabiliriz. Şiddetin legalleştirilmesi, şiddete maruz kalanların ya da karşı gelenlerin ötekileştirilmesi ve maksat gösterilmesine yer oluşur. Adaletin sağlanması yeterli bir yasal tabandan ve uygun bir uygulamadan geçer.”
ÇOCUKLARI ÖLDÜRÜLEN BABALAR
‘KAN PARASI, HAKİKAT DEĞİL’
Saldırıda öldürülen Yunus Emre Erzen’in babası Cantürk Erzen, Milliyet’e yaptığı açıklamada, Özer Ailesi’yle uyuşmazlığın nedenlerini anlattı: “Borcumuz, alacağımız olmuş. 600 bin lira değil 600 trilyon da olsa ben hiç ihtimal vermiyordum oğlumu öldüreceklerine. Bilseydim ben o parayı bir yerden bulup getirirdim. Ortamızda 10 trilyona yakın ticaret olmuştur. Ticari derde girdik. Olayın olduğu gün bana WhatsApp’tan icra belgesi gönderildi. Ben de icra belgesini, WhatsApp durumdan ‘Siz insan olamazsınız icra veriyorsunuz’ diye yazdım, yayınladım. Sonra aramaya başladılar, açmadım. Kendimi biliyorum, tutamam. İleti paylaştım diye oğlumun ölmesi mi gerekiyordu?”
Öldürülen Batuhan Bayındır’ın babası Mustafa Bayındır da “Oğlum günahsız bir çocuktu, yaşanan olayla alakası yoktu. Bu olayı yapan beşerlerle, bir merhabam bile yoktu. Bunlarda her iş, her pislik var. Kent eşkıyaları bunların yanında suçsuz kalır. Rahat bir biçimde silah çıkarıp, insan öldürmek bu kadar mı kolay.Olan benim Batuşuma oldu” dedi.
